Chỉ cần đi dạo một buổi ở phố sách, chúng ta cũng có thể thấy số lượng và thể loại sách trên thị trường phong phú và đa dạng đến mức nào. Từ sách ngoại văn đến sách tiếng Việt; từ sách văn học đến truyện tranh, du ký, khoa học, kỹ năng sống, nấu ăn…
Với việc chỉ có khoảng 26% dân số Việt Nam không bao giờ đọc sách, 44% dân số thi thoảng mới đọc và 30% dân số thường xuyên đọc sách (năm 2015) và trung bình mỗi năm mỗi người dân Việt Nam chỉ đọc 4 cuốn sách thì sự cạnh tranh trong ngành xuất bản ở Việt Nam là vô cùng khốc liệt.
Một cuốn sách vốn dĩ là kết tinh của tri thức, là một ấn phẩm văn hóa dần dần trở thành sản phẩm, mặt hàng kinh doanh. Thay vì chú trọng nội dung và thông điệp tác giả mang đến thì đa phần các nhà phát hành quan tâm hơn việc danh tiếng của tác giả, cộng đồng độc giả, số lượng độc giả theo dõi và tương tác trên mạng xã hội để có thể phát hành trên thị trường số lượng bản in nhiều nhất có thể. Bài toán doanh thu đã có một tác động không nhỏ đến toàn ngành xuất bản. Không ít những bản thảo chất lượng tốt nhận được lời từ chối lịch sự từ các đơn vị phát hành, xuất bản như là “bản thảo không phù hợp với tiêu chí xuất bản”.
Vậy, lối đi nào cho các tác giả và những bản thảo?
Viết sách, dịch sách, biên soạn sách là công việc đòi hỏi công sức, thời gian, sự kiên trì, chất xám và cả sự sáng tạo. Và không phải tác giả nào cũng có độc giả từ những bước đi đầu tiên. Vậy nên, có những cuốn sách, tác giả nhận được nhuận bút không xứng đáng với công sức mình bỏ ra.
Đã có những tác giả tự tìm con đường riêng cho mình, như nhà thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh tự xuất bản và phát hành tập thơ “Ra vườn nhặt nắng”. Đó là quá trình sáng tác, liên hệ biên tập, thiết kế để tạo thành một cuốn sách hoàn chỉnh đển việc liên hệ nhà xuất bản để nhận được giấy phép xuất bản, và bước cuối cùng là đưa sách đến với độc giả.
Trong thời gian gần đây, tôi có cơ hội trò chuyện với chị Trần Hằng, tác giả cuốn “Người bước ra thế giới” vừa được xuất bản trong tháng 11 năm 2018. Là một giảng viên tại một trường đại học tại Đà Nẵng, chị có cơ hội đi tu nghiệp tại nước ngoài, rời khỏi vòng an toàn của mình để bước ra thế giới.
““Người bước ra thế giới” là trải nghiệm của mình trong những năm tháng có cơ hội giao lưu và học hỏi ở những đất nước, những nền văn hóa khác biệt. Đó cũng là khoảng thời gian mình có cơ hội nhìn nhận khả năng của bản thân và định hướng rõ ràng hơn trong việc cần trở thành một người giảng viên như thế nào để có thể tạo niềm hứng thú học tập cho sinh viên.
Mong muốn của mình là trở thành một Indie Book Author, để việc chia sẻ không chỉ dừng lại ở cuốn sách “Người bước ra thế giới” mà còn ở những ấn phẩm và dự án sau này. Và sự đón nhận của độc giả sẽ là đánh giá chính xác nhất kết quả của những năm mình học tập, làm việc, sinh sống tại nước ngoài. Mình cũng mong muốn trở thành người truyền cảm hứng cho các độc giả: dám sống, dám ước mơ, dám va chạm, dám thất bại và trưởng thành hơn.”
Xã hội luôn phát triển không ngừng, quá trình đào thải và chọn lọc vẫn diễn ra mỗi ngày. Dù rằng trên thị trường vẫn còn những cuốn sách- không-phải-là-cuốn-sách, nhưng có những tín hiệu đáng mừng đó là sự trưởng thành trong văn hóa đọc của người trẻ, khi đã dần bài trừ những cuốn sách thị trường không thực sự tốt; và đặc biệt cả sự kiên trì của những tác giả dám nghĩ dám làm, muốn đặt bước tiến Indie Author trong ngành xuất bản tại Việt Nam.
Vậy nên, chúng ta cũng có thể chờ đợi một tương lai tươi sáng hơn với cộng đồng yêu thích đọc sách và đón chờ những cuốn sách thật sự có giá trị về nội dung và và hình thức.
Nhiên.
